recensies

Lyda Boekholt: vibrerend verfgebruik

In de voorkamer van Galerie Zuideinde hangt een schilderij van Lyda Boekholt dat er uitziet als een aquarel. Het is transparant geschilderd. De verf is dun opgebracht alsof het om een onderschildering gaat die later nog gedetailleerd moet worden uitgewerkt. Daarnaast hangt een pasteus doek. De dikke verfhuid verraadt de worsteling met de materie die nodig was om het maximale rendement te bereiken. In beide gevallen gaat het om groepsportretten van vrouwen die feestelijk uitgedost zijn: ‘dressed to kill’.

De taferelen en groepsportretten van Lyda Boekholt uit Hardenberg. zouden moeiteloos grote witte museumwanden kunnen bespelen. De energie spat eraf. Ze zijn geschilderd om mensen in vervoering te brengen. Dat laatste heeft te maken met het uitbundige kleurgebruik en de expressionistische werkwijze. Hoe energiek het werk ook is, de schilderes vliegt nergens uit de bocht. Ze slaagt er voorbeeldig in haar expressiedrang te beteugelen. Bij vlagen is haar werk zelfs sober en ingehouden.
Zo hangt er in de smalle gang een tafereel dat beheerst wordt door zwart en grijstonen. Het clair-obscur herinnert aan Rembrandt. Met die schilder heeft Boekholt meer eigenschappen gemeen.

Haar werk is verrassend eigentijds maar wortelt tegelijk stevig in de geschiedenis van de Nederlandse schilderkunst. Cross-overs en kruisbestuivingen doen zich op verschillende niveaus voor. Zo worden twee langwerpige doeken met elkaar geconfronteerd waarin engeltjes, maskers en geschminkte actrices optreden. Het ‘tweeluik’ herinnert aan neoclassicistische tableaux vivants en Venetiaanse schilderkunst.
Lyda Boekholt is geïnteresseerd in intermenselijke relaties en in groepsgedrag. De condition humaine beheerst haar werk. Subthema’s als hunkering, verlangen, liefde, intimiteit, spontaniteit, geborgenheid, hartstocht, identiteit, zelfbewustzijn en onzekerheid zijn daarvan afgeleid. Vrouwen bepalen hun positie, schikken zich in hun lot, zoeken hun plek en houding, geven zich over aan situaties en omstandigheden, passen zich aan, gedragen zich authentiek of spelen een rol. Maskers en kleding fungeren daarbij als nuttige instrumenten of hulpmiddelen.

Naast de thematiek is het schilderkunstige proces belangrijk. Verfgebruik en penseelvoering onderstrepen het schilderplezier. Boekholt woekert virtuoos met verf. Ze gaat inspirerende dialogen aan met de beeldmiddelen. Haar penseelvoering getuigt van vaardigheid, snelheid en trefzekerheid, maar ook van de behoefte om te zwelgen in verf. In haar schilderijen vibreert de verf. Het maakt niet uit of de materie dun en schetsmatig is gebruikt of juist doorwerkt en in dikke plakken op het doek is aangebracht. In alle gevallen resulteert het idioom van Boekholt in meeslepende schilderkunst. Personages worden met vaart en verve ten tonele gevoerd. Pathos wordt niet geschuwd, maar dat is nauwelijks een bezwaar: het doel heiligt de middelen. Kleurreductie, kleurintensiteit en kleurexplosies worden gedicteerd door de gemoedstoestanden die de schilderes wil vastleggen. Koesterende moeders, sensuele vrouwen, introverte en extraverte scènes wisselen elkaar af en zijn steeds een lust voor het oog.

Tentoonstelling: Lyda Boekholt, schilderijen; t/m 6 maart 2011 in Galerie Zuideinde 52, Meppel.

Waardering: ****

Wim van der Beek, schrijver / kunstrecensent